آموزش ساخت طلا و جواهر 8

انبرهای خمکاری
حتی از مدتها پیش صنعتگران و فلزکاران کوشش نموده اند که مفتولها را تنها با انگشت دست خم نکنند . آنها برای خود ابزارهایی را خلق کردند، که با آنها می‌توانستند طرحهای ظریف و ملایم را خم کرده و نیروی دست را افزایش دهند . این ابزارها که در طی قرنها تقریبا بدون تغییر مانده اند ,انبرهای خمکاری نامیده می‌شوند . این توضیحات برگرفته از کلاس جواهر سازی است .
ساختمان و نحوه کار انبرها
از نظر فیزیکی انبر از دو اهرم دو طرفه با مرکز دوران مشترک تشکیل شده است . دو عدد فک، گیره دهانه انبر را تشکیل می‌دهند و به دسته‌ها نیروی دست اعمال می‌گردد، که با آن فکها نسبت به یکدیگر بسته می‌شوند . از فواصل متفاوت دسته و فکها نسبت به مرکز دوران، تبدیل نیروی انبر یعنی تقویت نیروی دست به نیروی فشار وارد بر قطعه به دست می‌آید .
انواع انبرها
انبرها اکثرا از فولاد غیر آلیاژی ساخته می‌شوند . در انبرهای مخصوص از فولاد آلیاژی با عناصر آلیاژی کرم, وانادیم یا مولیبدن نیز استفاده می‌شود.
معمولا انبرها فقط با یک دست مورد استفاده قرار می‌گیرند . بدین صورت که دسته‌ها در کف دست به یکدیگر فشرده می‌شوند .
با توجه به موضوع فوق، شکل اندلزه این ابزارها به دست می‌آیند . طول کل انبر معمولی 13 cm تا 16 cm می‌باشد . در کنار این انبر برای کارهای ظریف انبرهای کوچک " ژنوی " ( یا انبرهای " Regleuse") به کار می‌روند . که طول آنها 12 cm است . انواع اصلی انبرها بر حسب شکل دهانه انبر به صورت زیر دسته بندی می‌شوند :
انبر تخت ( دم پهن ) . سطوح کار این انبر مسطح و مستطیل شکل بوده، تا بتوان با افزایش اصطکاک قطعه را به نحوه بهتری تکه داشت . برای این کار همچنین سطوح کار را با آج زنی نیز زبر می‌کنند . لبه‌های هر دو فک موازی می‌باشند . توصیه می‌شود قبل از به کارگیری انبر تخت سطوح کار فکها صاف شوند . چون زرگر معمولاً به آجهای آن نیاز ندارد . در غیر این صورت در فلزات نسبتا نرم نجیب براحتی اثر فشار باقی می ماند . فکها را می‌توان با سنگ کاربید سیلیسیم بر روی ماشین سنگ زنی پرداخت نمود .در صورت لزوم می‌توان بیرون دهانه را هم جهت تغییر دادن فرم فکها سنگ زنده و یا سوهانکاری نمود .
انبر نوک تیز . انبر دم باریک . دهانه انبر به سمت جلو تیز می‌شود، سطوح کار فکها مسطوح می‌باشند . انبر نوک تیز شکل خاصی از انبر تخت ( دم پهن ) است .
انبر چنبر . اکثرا بایستی این انبر را شخصاً از انبر تخت و یا نوک تیز سوهانکاری نمود . سطوح کار یک فک مسطح است، در حالی که دیگری کمی قوس دارد . همان طور که از نام این انبر پیداست، این انبر برای شکل دادن چنبرهای انگشتر به کار می‌رود . با این انبر می‌توان اشکال گرد با قطر زیاد را بدون نگرانی از صدمه دیدن قسمت داخلی گردی در نتیجه اثر گذاردن انبر بر روی آن خمکاری نمود . خیلی خوب است که دو شیار رو به روی هم در سطوح کار فکها سوهانکاری گردند.
انبر دم گرد . فکهای این انبر به صورت درنهای گرد و مخروطی در آمده اند، که اکثرا نوک کم و بیش تیزی دارند . با این انبرها خمکاری گردیهای کوچک، که با انبر چنبر امکانپذیر نمی‌باشند صورت می‌گیرد. اما بایستی احتاط نمود : به خاطر کوچک بودن سطح تماس فشار موثر زیاد بوده و این فشارها براحتی بر روی قطعه اثر می گذارند .
خمکاری با سایر وسایل کمکی
ساخت حلقه چه‌های گرد . مستقل از آنکه عملیات اولیه روی مفتول با دستگاه نورد صورت گرفته باشد یا با حدیده کشش، بایستی همیشه قبل از ادامه عملیات مطمئن شد که مفتول بدون عیب است . هیچ پوسته و یا ناپیوستگی دیگری نبایستی در مفتول موجود بوده و تمام طول آن باید بدون نقص باشد . مفتول کشیده و آماده به طور یکنواخت باز پخت می‌گردد و دقیقا این یکنواخت بودن اهمیت دارد . بعد از باز پخت بایستی فلز کاملا عاری از تنش گردد . اگر مفتول خیلی نازک باشد، می‌توان جهت باز پخت آن را بر روی یک لوله برنجی پیچاند، زیرا در این صورت است که می‌توان آن را به طور یکنواخت گرم نموده و خطر " سوختگی " در اثر افزایش موضعی گرما را پایین نگه داشت .کافی است یک درن استوانه‌ای ( میله ) از جنس دلخواه را به عنوان میل مفتول پیچ برای حلقه چه‌های گرد در نظر گرفت، مانند یک میخ یک میله گرد برنجی و یا یک پیز مشابه آن . با وجود این بهتر است یک مجموعه از اسپیندلهای مخصوص با ضخامتهای متفاوت ساخته شود که انتهای هر یک از آنها به صورت تخت سوهانکاری ساخته شود که انتهای هر یک از آنها به صورت تخت سوهانکاری شده و در آن نگهدارنده‌ای برای مفتول در نظر گرفته شده است :
1 – می‌توان یک شیار طولی سوهانکاری نمود که در آن انتهای مفتول به گیره دستی پیچی محکم می‌گردد .
2- می‌توان اسپیندل را سوراخ نمود .
3- و یا شکافی در آن ایجاد کرد تا بتوان مفتول را در آن فرو برد .
4- اگر مقدار زیادی حلقه چه لازم باشد، می‌توان اسپیندل را جهت هدایت بهتر آن و یکنواخت بودن مفتولهای پیچیده شده در بالای یک چوب چرخاند . برای این منظور یک طرف از دو عدد زوار چوبی را به یکدیگر کرده و سپس با فشلر کم در گیره می‌بندند . مفتول را ما بین هر دو زوار وارد کرده و در صورت لزوم فشار آن را تنظیم می‌کنند .
به طرز خیلی موثر می‌توان مقادیر زیادی از حلقه چه‌ها را به این صورت ساخت که میل مفتول پیچ را در ماشین دریل و یا دستگاه تراش بسته و حلقه چه‌ها را بر روی میل در حال دوران پیچاند .برای تنش زدایی حلقه چه‌های پیچیده شده آنها را همراه با میل باز پخت کرده و مجددا متبلور می نمائید .اکنون بایستی مارپیچ حلقه جه‌ها را از میل جدا نمود . برای این منظور یک حدیده کشش را به طور معکوس یه گیره بسته، میل مفتول پیچ را در سوراخی مناسب فرو برده و در این حال مار پیچ حلقه جه‌ها در سمت لبه تیز حدیده کشش می نشیند . به کمک انبر کششی میل را از داخل سوراخ می‌کشند، در حالی که مار پیچ حلقه جه‌ها نگه داشته می‌شوند .