نفقه به چه زنانی تعلق میگیرد ؟

طبق ماده  1107 قانون مدنی ایران نفقه عبارت است از نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و هر آنچه را به صورت عادت یا احتیاج لازمه‌ زندگی وی باشد. البته قانون میزان دقیقی برای نفقه مشخص نکرده بلکه نفقه بر مبنای نیاز‌های متعارف و متناسب با وضعیت زن و منطبق با عرف زمان و مکان زندگی زوجین مشخص می شود.البته پرداخت نفقه منوط به تمکین زوجه است.

تعریف تمکین چیست؟

یکی از موارد، داشتن رابطه‌ زناشویی است که در این مورد تنها به جز موارد خاص شرعی و بیماری یا درخواست‌های خلاف شئون اخلاقی یا مغایر با سلامت جسم و روح زن باید با همسر خود تمکین کند. از موارد دیگر تمکین اقامت دراقامتگاه دایمی شوهر است یعنی زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی کند مگر یک استثنا و آن اینکه در خود عقد ازدواج شرطی غیر از آن شده باشد که زن در منزل دیگری یا خانه دیگری زندگی کند. اگر زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک کند و حتی در خانه پدر یا مادر خویش اقامت کند مرد می ‌تواند ازدادن نفقه به وی امتناع کند و آن را پرداخت ننماید.  همچنین زن به حسن معاشرت با شوهر خویش  سفارش شده است. زنی که بدون دلیل موجه از تمکین خودداری  می‌کند و زن ناشزه یعنی نافرمان و خاطی است مشمول نفقه نمی شود بلکه مرد می‌تواند حتی تقاضای طلاق وی را نیز به دادگاه بدهد و می‌تواند تجدید فراش ( زن دیگر اختیار کند ) کند. سوء رفتار زن یا انتخاب شغلی مغایر با شئون اخلاقی و وظایف زناشویی و داشتن معاشران فاقد صلاحیت اخلاقی از دیگر موارد نشوز است. طبق ماده 1113 در عقد منقطع، زن حق نفقه نداشته مگر اینکه شرط شده باشد یا اینکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد نفقه تنها منحصر به زنی است که به عقد دایم در آمده است و در عقد یا ازدواج موقت زن مستحق نفقه نخواهد بود مگر اینکه در موقع عقد شرط شده باشد یا اینکه طرفین ابتدا با هم توافق کرده باشند.


مراحل اقدام برای دریافت نفقه چیست؟

مطابق ماده 1111 در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه ،زن  باید به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست دریافت نفقه بدهد که در این صورت دادگاه میزان نفقه را توسط کارشناسی که دادگاه تعیین می‌کند. طبق قانون مدنی در صورتی که شوهر پس از شکایت زن از دادن نفقه خودداری کند ،دادگاه می‌تواند تقاضای طلاق داده  شوهر را مجبور به طلاق دادن زن می‌کند و علاوه براین در صورتی که شوهر به دلیل بیماری یا از کار افتادگی از دادن نفقه عاجز باشد قاضی می‌تواند او را مجبور به طلاق همسرش کند.

 
 چگونه نفقه خود را بگیرید
 
برای نقد کردن نفقه زن میتواند دو نوع شکایت حقوقی و کیفری را مطرح کند که نوع اول دادخواست حقوقی ودیگری شکایت کیفری است.
 
دادخواست حقوقی: هنگامی که زن از شوهر خود تمکین می‌کند و شوهر از دادن نفقه خودداری می کند زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و طرح دعوی حقوقی برای گرفتن نفقه اقدام کند و در این صورت دادگاه پس از بررسی ادعای زن حکم به پرداخت نفقه خواهد داد. اما اگر محکوم به پرداخت نفقه شود و امتناع کندزن میتواند درخواست طلاق نماید و قاضی مرد را مکلف و مجبور خواهد کرد که وی را طلاق دهد. راه حل دیگر برای نقد کردن نفقه شکایت کیفری است که علاوه بر دادخواست حقوقی از آنجا که عدم پرداخت نفقه در قانون ایران جرم است زن در صورتیکه نفقه‌اش پرداخت نشود می‌تواند با مراجعه به دادسرای عمومی تعقیب جزایی شوهر را از دادگاه بخواهد و در این صورت با اثبات عدم پرداخت نفقه مرد علاوه بر پرداخت نفقه به مجازات مقرر در قانون نیز محکوم خواهد شد. هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه همسر خود را در صورت تمکین ندهد و یا از تاییدیه نفقه دیگر اشخاص واجب النفقه امتناع کند دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم خواهد نمود.