چگالی جریان الکتریکی
جریان I یک مشخصه برای اجسام رسانا است و
مانند جرم ، حجم و ... یک کمیت کلی محسوب میشود. در حالی که کمیت ویژه
دانستیه یا چگالی جریان j است که یک کمیت برداری است و همواره منسوب به یک
نقطه از هادی میباشد. در صورتی که جریان الکتریسیته در سطح مقطع یک هادی
بطور یکنواخت جاری باشد، چگالی جریان برای تمام نقاط این مقطع برابر j =
I/A است. در این رابطه A مساحت سطح مقطع است. بردار j در هر نقطه به طرفی
که بار الکتریکی مثبت در آن نقطه حرکت میکند، متوجه است و بدین ترتیب یک
الکترون در آن نقطه در جهت j حرکت خواهد کرد. این سری از مقالات مربوط به
راه اندازی دیزل ژنراتور میباشد .
اشکال مختلف جریان الکتریکی
در
هادیهای فلزی ، مانند سیمها ، جریان ناشی از عبور الکترونها است، اما این
امر در مورد اکثر هادیهای غیر فلزی صادق نیست. جریان الکتریکی در
الکترولیتها ، عبور اتمهای باردار شده به صورت الکتریکی (یونها) است، که در
هر دو نوع مثبت و منفی وجود دارند. برای مثال، یک پیل الکتروشیمیایی ممکن
است با آب نمک (یک محلول از کلرید سدیم در یک طرف غشا و آب خالص در طرف
دیگر ساخته شود. غشا به یونهای مثبت سدیم اجازه عبور میدهد، اما به یونهای
منفی کلر این اجازه را نمیدهد. بنابراین یک جریان خالص ایجاد میشود.
جریان
الکتریکی در پلاسما عبور الکترونها ، مانند یونهای مثبت و منفی است. در آب
یخ زده و در برخی از الکترولیتهای جامد ، عبور پروتونها ، جریان الکتریکی
را ایجاد میکند. نمونههایی هم وجود دارد که علیرغم اینکه در آنها ،
الکترونها بارهایی هستند که از نظر فیزیکی حرکت میکنند، اما تصور جریان
مانند 'حفرههای (نقاطی که برای خنثی شدن از نظر الکتریکی نیاز به یک
الکترون دارند) مثبت متحرک ، قابل فهم تر است. این شرایطی است که در یک نیم
هادی نوع p وجود دارد.
اندازه گیری جریان الکتریکی
جریان
الکتریکی را میتوان مستقیما توسط یک گالوانومتر اندازه گیری کرد. اما این
روش نیاز به قطع مدار دارد که گاهی مشکل است. جریان را میتوان بدون قطع
مدار و توسط اندازه گیری میدان مغناطیسی که جریان تولید میکند، محاسبه
کرد. ابزارهای مورد نیاز برای این کار شامل سنسورهای اثر هال ، کلمپ
گیرههای جریان و سیم پیچهای روگووسکی است.
مقاومت الکتریکی
اگر
اختلاف پتانسیل معینی را یک بار به دو انتهای سیم مسی و بار دیگر به دو
انتهای میله چوبی وصل کنیم، شدت جریانهای حاصل در هر لحظه با هم اختلاف
زیادی خواهند داشت. خاصیتی از هادی را که اختلاف مزبور را باعث میشود،
مقاومت الکتریکی گویند، که آن را با R نشان میدهند و مقدار آن برابر R =
V/I است که در آن V اختلاف پتانسیل بین دو سر سیم و I جریان الکتریکی است.
واحد مقاومت الکتریکی اهم یا ولت بر آمپر میباشد.
توان الکتریکی
یک
مدار الکتریکی را در نظر میگیریم که حامل جریان I و ولتاژ V بوده و یک
مقاومت Rدر آن قرار دارد. بار الکتریکی dq موقع عبور از مقاومت به اندازه
Vdq ، از انرژی پتانسیل الکتریکی خود را از دست میدهد. طبق قانون بقای
انرژی ، این انرژی در مقاومت به صورت دیگری ، مثلا گرما ظاهر میشود. گر در
مدت زمان dt ، انرژی du حاصل شود، در این صورت داریم:
P=du/dt
در این رابطه P ، توان الکتریکی است که دارای واحد وات میباشد. برای یک مقاومت میتوان توان را به صورت زیر:
P = RI2
نوشت.
شنبه 4 دیماه سال 1395 ساعت 11:16 ب.ظ